۰۹۳۰۲۴۹۶۳۸۹
تاخیر گفتاری چیست؟ چرا برخی از کودکان دیر حرف می‌زنند؟ می‌تواند نشانه اختلالات بسیاری باشد. این اختلالات شامل کم توانی ذهنی، کم شنوایی، اختلال در زبان بیانی، محرومیت روانی-اجتماعی، اوتیسم، خاموشی انتخاب، آفازی ادراکی و فلج مغزی هستند. تاخیر در رشد عمومی و همچنین دو زبانه بودن محیط می تواند به صورت جانبی مشکلات تاخیر در گفتار را به وجود بیاورند.
گفتار جنبه حرکتی عمل برقراری ارتباط است. ما با حرکت دادن اندام های گفتاری صداها را تولید می‌کنیم. در حالیکه زبان دانش علائم نمادین است که برای برقراری ارتباط به کار می بریم. به صورت کلی زمانی می‌توانیم بگوییم که کودکی دچار تاخیر در رشد گفتار است که گفتارش به طور چشمگیری در مقایسه با هم سن و سالانش عقب‌تر و رشد نایافته تر است. این کودکان مراحل رشد گفتار را مانند کودکان طبیعی طی می کنند اما با سرعت کمتر و در زمان بیشتر.
تاخیر در رشد گفتار تاثیر به سزایی بر ابعاد زندگی کودک اعم از فرذی، اجتماعی، تحصیلی و در سنین بالاتر وضعیت شغلی دارد. تشخیص زود هنگام و درمان به موقع توسط گفتاردرمانگر، می تواند تمامی عوارض منفی این اختلال را از زندگی کودک حذف کند.
میزان شیوع این اختلال در بین کودکان بین ۳ تا ۱۰ درصد است که میزان بالایی قلمداد می شود. همچنین پسران در مقایسه با دختران ۳ تا ۴ برابر بیشتر دچار این اختلال می شوند.
از دلایل دیر حرف زدن کودکان می توان به موارد زیر اشاره کرد:
کم توانی ذهنی شایع ترین دلیل تاخیر گفتاری است. تقریبا نیمی از موارد تاخیر گفتاری به دلیل کم توانی ذهنی گزارش شده است. کودکی که دارای کم توانی ذهنی است به طور کلی در رشد زبان، درک شنیداری و استفاده از زبان بدن دچار تاخیر می شود. هر چه شدت کم توانی بیشتر باشد، سرعت رشد گفتار کمتر خواهد شد. رشد گفتار در این اختلال در مقایسه با سایر جنبه های رشدی بیشتر دچار تاخیر می شود. در ۳۰ تا ۴۰ درصد کودکانی که دارای کم توانی ذهنی هستند، دلیل آن با وجود بررسی های زیاد مشخص نمی شود. کم توانی ذهنی به دلایل متعددی ایجاد می شود همچون: نقایص ژنتیکی، عفونت های درون رحم، ناهنجاری‌رهای جفت جنین، داروهای مصرفی مادر، آسیب به سیستم عصبی مرکزی جنین، هیپوکسی (نرسیدن اکسیژن به نوزاد)، بیماری کرن ایکتروس، کم‌کاری تیروئید، مسموم شدن نوزاد، مننژیت یا آنسفالیت و اختلالات متابولیک (مانند فنیل کتونوریا)
شنوایی سالم برای رشد گفتار و زبان در سال اول تولد ضروری است. کم شنوایی در هر مقطع از رشد کودک می‌تواند باعث تاخیر گفتاری شود. به مقاله کم شنوایی مراجعه کنید.
تاخیر گفتاری
به معنای تاخیر در رشد زبان است و دلیل دیر حرف زدن تعداد زیادی از کودکان به شمار می‌رود. در این حالت توانایی سیستم عصبی مرکزی که برای رشد گفتار و پردازش اطلاعات زبانی اختصاصی شده است کم می شود. این حالت بیشتر در پسران دیده می شود و معمولا در خانواده آنها سابقه دیر زبان باز کردن وجود دارد. پیش آگهی این کودکان برای درمان بسیار خوب است و اکثر آنها با گفتاردرمانی قبل از رسیدن به سن مدرسه، گفتار کامل را کسب می کنند.
کودکانی که دارای این اختلال هستند نمی‌توانند به خوبی حرف بزنند. این کودکان دارای هوش طبیعی، شنوایی سالم، ارتباط عاطفی خوب، توانایی طبیعی در درک زبان و مهارت های تولیدی گفتار مناسب هستند. هسته اصلی این مشکل در تبدیل ایده ها به گفتار است خود ناشی از نوعی نقص در کارکرد مغز است. این کودکان برای جبران نقص ارتباطی خود از زبان بدن بهره می گیرند و با اشارات مفهوم خود را می‌رسانند. این کودکان در سال‌های مدرسه دچار مشکلات متعددی در مهارت‌های خواندن و نوشتن خواهند شد. این اختلال به خودی خود بهبود پیدا نمی کند و درمان زود هنگام گفتار و زبان با گفتاردرمانی نقش بسزایی در رشد مهارت های ازتباطی و همچنین کاهش عوارض جانبی آن دارد.
یکی دیگر از دلایل تاخیر گفتاری دو زبانه بودن محیط خانه است که می تواند در شروع رشد هر دو زبان تاخیر ایجاد کند. در کودکان طبیعی که توانایی زبانی سالم دارند درک کودک از هر دو زبان کاملا طبیعی و متناسب با سنش است. معمولاً این کودکان تا سن ۵ سالگی در هر دو زبان به خوبی رشد می کنند.
محرومیت فیزیکی (مانند فقر، محیط نامناسب خانه، سوء تغذیه و …) و محرومیت اجتماعی (مانند تحریک زبانی ناکافی، حضور نداشتن والدین، استرس‌های هیجانی و نادیده گرفتن کودک) بر رشد گفتار تاثیر منفی چشمگیری دارند. نادیده گرفتن کودک از طرف والدین علاوه بر مشکلات دیگر باعث تاخیر در رشد گفتار نیز می‌شود.
برای اطلاعات مفصل در این باره اینجا را کلیک کنید.
یکی دیگر از دلایل تاخیر گفتاری است. خاموشی انتخابی اختلالی است که در آن کودک نمی‌خواهد حرف بزند. ماهیت این اختلال روانی است به این معنا که کودک توانایی یادگیری و تولید گفتار و زبان را دارد اما خودش نمی خواهد صحبت کند. این کودکان ممکن است با برخی افراد خانه یا با برخی از دوستان حرف بزنند اما در محیط‌های عمومی مانند مدرسه یا مهمانی و … تمایلی به حرف زدن ندارند. میزان وقوع آن در بین دختران بیشتر از پسران است. به طور معمول برخی از این کودکان دارای مشکلات گفتاری و زبانی هستند. این اختلال می‌تواند ماه ها و یا سال ها باقی بماند.
در این نوع اختلال درک کودک از زبان دیگران مختل می شود که نتیجه آن تولید بسیار ضعیف گفتار و تاخیر شدید است. این کودکان به محرکات شنیداری غیر گفتاری به صورت طبیعی پاسخ می دهند. والدین این کودکان اظهار می کنند که کودکشان می شنود اما گوش نمی کند. گفتار این کودکان نه تنها با تاخیر همراه است بلکه نادرست نیز هست. به مرور زمان این کودکان زبانی مخصوص به خود را یاد می گیرند که تنها افراد بسیار نزدیک او مفهوم گفتارش را متوجه می شوند.
تاخیر در رشد گفتار اختلال شایع در بین کودکان دارای فلج مغزی است. این تاخیر بیشتر در فلج مغزی آتتوئید دیده می شود. عواملی همچون کم شنوایی، ناهماهنگی یا سفتی عضلات زبان، هم ابتلایی بث کم توانی ذهنی یا نوعی آسیب به قشر مغز می توانند باعث تاخیر در رشد گفتار و دیر حرف زدن شوند.
